Iedere vorm van hulp heeft drempels die mensen tegenhouden het te gebruiken. Denk aan drempels die wij bewust inbouwen zoals het nodig hebben van een verwijsbrief. Of drempels als tijd, geld en energie. Daarbij kunnen ze ook persoonlijker zijn. Bijvoorbeeld het gevoel mensen tot last te zijn, het moeten veranderen van je zelfbeeld, onzekerheid, schaamte of het blootgeven van jezelf aan mensen die je niet kent.
In dit artikel ga ik een concept toelichten dat wij het klimmodel noemen. Hierin bouw je drempels bewust op waardoor je een grotere groep mensen eerder helpt. Als voorbeeld gebruik ik vooral de GGZ. Het is echter toepasbaar op alle soorten hulp voor problemen die geleidelijk opbouwen.
De kracht van laagdrempeligheid
Als ik luister naar verhalen van mensen die te maken hebben gehad met psychische problemen hoor ik vaak hetzelfde terugkomen. Mensen merken voor het eerst dat er iets mis gaat en doen voorzichtig onderzoek. Ze komen dan vooral de optie tegen om naar een psycholoog te gaan. Velen besluiten dit niet te doen. Ze denken:
Een psycholoog? Nee dat is niks voor mij.
Of
Een psycholoog? Nee joh, zo erg is het ook niet.
Het stappen naar een psycholoog is voor deze mensen een grote drempel. Visueel ziet dit er als volgt uit:
Met ups en downs bouwen problemen langzaam op. Totdat ze groter zijn dan de hulp-drempel. Nadat mensen hulp vinden bouwt het als het goed is weer langzaam af.
Stel je voor dat deze mensen een hulpvorm tegenkomen die laagdrempeliger is. Dan zou hetzelfde plaatje er zo uit kunnen zien:
Doordat de hulp laagdrempeliger is, maken mensen er eerder gebruik van.
Doordat je er eerder bij bent, is de hulpvraag nog relatief klein.
Doordat de hulpvraag kleiner is, is er minder intensieve hulpverlening nodig.
In de praktijk
Sinds dat we begrijpen hoe belangrijk laagdrempeligheid is, houden we hier continu rekening mee. Bij alle soorten hulp die we tegenkomen stellen we onszelf de volgende vragen:
Welke drempels ervaren mensen bij deze hulp?
Wat zou je op moeten opofferen om deze hulp laagdrempeliger te maken?
Is het dat waard?
Hier komen vaak resulaten uit als:
Het is het meer dan waard om de hulp laagdrempeliger te maken.
Er ontstaat een nieuwe (lichtere) vorm van hulp.
Van laag naar hoog
In hulpverlening wordt vaak gewerkt met vaste zorgtrajecten. Mensen gaan echter steeds meer hun eigen reis bepalen. Er komt toegang tot verschillende platformen, hulpmiddelen en diensten. Welke iemand gebruikt, in welke combinatie en in welke volgorde is aan de cliënt.
Hierdoor ga je op een andere manier naar hulpverlening kijken.
Verschillende hulpvormen van verschillende aanbieders gaan elkaar aanvullen.
Hulpvormen worden opgebouwd van laagdrempelige naar, als het nodig is, steeds intensievere hulp.
Dit heb ik visueel gemaakt aan de hand van een concept dat wij het klimmodel noemen. Het klimmodel bestaat uit lagen die samen een trap vormen. Hoe hoger je komt hoe intensiever de hulp wordt. In de afbeelding hieronder staan een aantal hulpvormen uit de GGZ. Ik wil je echter uitdagen om zelf na te denken over hoe jij hem zou invullen.
Mensen hebben steeds vaker een natuurlijke voorkeur voor laagdrempeligheid. De meeste beginnen daardoor bij de eerste trede. De meest laagdrempelige.
De ene persoon zal hieraan genoeg hebben. Een ander kan wel besluiten verder te gaan. Deze begint niet vanaf nul. Hij of zij heeft al inzichten opgedaan op de vorige treden.
Daarnaast bouwt het op. Tijdens een therapie (trede 4) kun je nog steeds gebruik maken van de blogs, podcasts en informatie van trede 1.
Bij dit concept is het belangrijk dat er niks wordt afgedwongen. Als mensen direct intensievere hulp willen gebruiken dan kan dat. Je gaat uit van het natuurlijke gedrag van mensen.
Tot slot
Laagdrempeligheid is krachtig. Mensen worden eerder geholpen. Wij geloven in een breed aanbod. Van extreem laagdrempelig naar super intensief en alles wat daar tussenin zit.
De intensievere hulp in Nederland is al vrij volwassen. Hulp in het laagdrempelige spectrum staat daarentegen nog vaak in de kinderschoenen. Hier liggen mooie kansen.